Fwd: Software Testing Help - Latest Articles

---------- Forwarded message ----------
From: Software Testing Help <shindevijaykr@gmail.com>
Date: Tue, Jul 5, 2011 at 9:44 AM
Subject: Software Testing Help - Latest Articles
To: for.u.nik@gmail.com

Software Testing Help - Latest Articles

---

Thinking Out of the Box While Testing Software! Posted: 04 Jul 2011 11:18 AM PDT This is a phrase that you come across dozens of times a day, 'Creative Thinking' or 'Out of the Box Thinking'. Do we know what it actually means when we say 'Thinking out of the Box'? As per Wikipedia: "Thinking outside the box is to think differently, unconventionally or from a new perspective. This phrase often refers to novel or creative thinking" But the above definition could be extended when we relate it to our field, Software Testing. When we step into the field of software testing the first thing we are taught or we learn are the Two Boxes, a white box and a black box. Since then all we do is either black box or white box testing. This has limited our mind from thinking beyond the boxes. Did we ever think that going beyond these could help us in gaining a higher pace towards a solid career in software testing? Below we will be discussing a few techniques which I follow and many of my Mentors follow as well, Rapid Fire Test Case Creation: This technique, as the name suggests is about rapidly creating test cases. The first thing that comes to our mind when we talk about test case creation is a Requirement Document, an Excel Sheet and some guidelines provided by the organization. For once keep aside all the things, get an idea about what you think you are about to test , Pick up a Pen and a Paper and write as many scenarios you can write within 60 seconds. Repeat the process till you are not able to think of more scenarios or ideas and finally review them. You will definitely be surprised by the number of ideas you already have without looking into the requirement document.   Cross Testing Ideas(Analogy): While testing an application, treat it like an entirely different application which you have used before and then start testing. Doing this you might come across issues which are not part of the requirements but is just a common/generic feature which should be present and often overlooked. For Example: If you are testing a portal, use it like you use your E mail program or any application which you worked on before and see how the application behaves. I remember exploring a critical defect using this technique. I was testing a secure login of a finance application and tried altering the URL and navigating to a different page (which was a defect in my last tested application). By doing this I was able to bypass the login mechanism using Secure ID and this was neither a test case nor any other team member thought that this could be one of the scenarios.   Reverse or Backward Testing Ideas: What is the normal work flow you follow while testing?  Isn't it the exact same steps which were used while developing the application, Requirements >> Unit Cases >> Integration Testing >> System Testing or any other approach? The minds of the people working on the development of an application are bound to think in the direction which will cover more positive testing. The End User might not do the same every time that is the reason why Production Defects or UAT Defects exists even after extensive rounds of Unit Tests, Integration test and System Tests. For Example: Requirement says you can upload a file which does not exceed file size of 10 MB. The most testers will follow uploading a 1MB, 2MB, 3 MB and so on till 10 MB is reached or error message is displayed. Why not start with 10MB and then try 11MB and then 9 MB. This example is nothing but a BVA but how many of us have tried using BVA in scenarios other then an input box.   Questioning: Ideally every QA engineer should know the purpose of a requirement. Putting up questions will help a QA Engineer to refine his purpose of testing. If a QA Engineer is good at questioning he/she will be good at testing by default. You need to make sure none of the questions how so ever small or silly is ignored. And in turn questioning will also enhance the domain knowledge of the person performing the testing.   Researching: Researching proves to be very beneficial before starting the testing, just be aware of the issues which other people faced while doing similar assignment. Say you have to start a cross browser testing as one of your assignments. Before starting the tests researching the issues which other people encountered while using the same browser will help you find defects before starting the actual testing.   Pause: an ice breaker Testing sometimes could be a monotonous process and the ideas may begin to saturate, you might start feeling that none of the solutions are working out or you might even run out of ideas. In such cases an effective Pause can do a lot of wonders and could help you kick start from where you left. A Pause could be a Coffee or simply gazing out of the window. Apart from being Creative, timing, speed of implementation of ideas and their execution are of high importance. You might get an excellent idea but what if it is too late to implement it. Listed above are just a few ideas which will help you generate more ideas in turn. ***** This is a guest post by Mohit Khatri. Author is specialized in testing Banking Applications, Automation Testing Frameworks and Security Testing. If you want to guest post on this blog, read the guidelines here. If you have more creative techniques which you think have helped you at any point feel free to share below. --------------------- I just wanted to thank you for subscribing to SoftwareTestingHelp.com. This blog is a success because of you and your support. Here's to your success! As always, I appreciate your valuable comments. Visit below link to post your comment: Thinking Out of the Box While Testing Software! Thank you so much! --------------------- Recommended: Download Software Testing Templates for Very Low Cost!

You are subscribed to email updates from Software Testing Help To stop receiving these emails, you may unsubscribe now.	Email delivery powered by Google
Google Inc., 20 West Kinzie, Chicago IL USA 60610

Corporate culture, not sure if this is TRUE, but the last line is PERFECT !!!

There was a farmer who collected horses; he only needed one more breed to complete his collection. One day, he found out that his neighbor had the particular horse breed he needed. So, he constantly bothered his neighbor until he sold it to him. 

A month later, the horse became ill and he called the veterinarian, who said: - Well, your horse has a virus. He must take this medicine for three days. I'll come back on the 3rd day and if he's not better, we're going to have to put him down.

Nearby, the pig listened closely to their conversation.

The next day, they gave him the medicine and left. The pig approached the horse and said: - Be strong, my friend. Get up or else they're going to put you to sleep!

On the second day, they gave him the medicine and left. The pig came back and said: - Come on buddy, get up or else you're going to die! Come on, I'll help you get up. Let's go! One, two, three...

On the third day, they came to give him the medicine and the vet said: - Unfortunately, we're going to have to put him down tomorrow. Otherwise, the virus might spread and infect the other horses.

After they left, the pig approached the horse and said: - Listen pal, it's now or never! Get up, come on! Have courage! Come on! Get up! Get up! That's it, slowly! Great! Come on, one, two, three... Good, good. Now faster, come on.... Fantastic! Run, run more! Yes! Yay! Yes! You did it, you're a champion!!!

All of a sudden, the owner came back, saw the horse running in the field and began shouting:

- It's a miracle! My horse is cured. This deserves a party. Let's kill the pig!

Points for reflection:  This often happens in the workplace. Nobody   truly knows which employee actually deserves the merit of success, or   who's actually contributing the necessary support to make things   happen.


LEARNING TO LIVE WITHOUT RECOGNITION IS A SKILL! 

If anyone ever tells   you that your work is unprofessional, remember: amateurs built the Ark and professionals built the Titanic.

Source : http://www.e-news4u.com/news_details.php?/the/pig/and/the/horse/&id=7594

पाठलाग

 लहानपणी वाचलेली आणि आज आंतरजालावर सापडलेली कथा.....:)

Strictly NOT for weak hearts :)

रात्रीचे साडेदहा वाजून गेले होते. बाहेरची रहदारी मंदावली होती. वसुंधराताईंनी हातातील कादंबरी मिटली आणि व्हरांड्याकडे नजर टाकली. संध्याकाळपासून धो धो पाऊस कोसळत होता. आताही पावसाची मोठ्ठी सर आली होती. व्हरांड्यातील दिव्याच्या मंद प्रकाशात संगमरवरी जमिनीवर पडणारे पावसाचे टपोरे थेंब आजूबाजूच्या निरव शांततेचा भंग करत होते. वसुंधराताईंनी एक सुस्कारा सोडला. त्या आरामखुर्चीतून उठायला जाणार एवढ्यात कोणीतरी दारावरची बेल वाजवली. "कोण असेल बरं इतक्या रात्री?" असा विचार करत त्या दरवाज्यापाशी आल्या. पुन्हा बेल वाजली. वसुंधराताईंनी पीप-होलला डोळा लावून बाहेर पाहिले. दाराबाहेर रीमा ओलीचिंब होऊन थरथरत उभी होती. तिला दारापलीकडे वसुंधराताईंची चाहूल लागली तशी ती ओरडून म्हणाली,"आई! दरवाजा उघड लवकर. प्लीज लवकर कर." तिच्या आवाजात अजिजी होती. वसुंधराताईंचा हात कडीवर गेला आणि तेथेच थबकला. क्षणभराने निर्विकारपणे त्या माघारी फिरल्या. बाहेरून रीमा बेल वाजवत होती. दरवाजाही ठोठावत होती. "आई! उघड ना गं दार, असं काय करत्येस? आई मी रीमा, आई गं! ए आई उघड ना गं दरवाजा!" रीमा काकुळतीने आईला सांगत होती. वसुंधराताईंनी शांतपणे दिवा मालवला, जसे काहीच घडले नव्हते आणि त्या झोपायच्या खोलीत जायला वळल्या.

घड्याळात रात्रीचे दोन वाजले होते. वसुंधराताई खाडकन गादीवर उठून बसल्या. हवेत गारवा होता तरी त्यांना दरदरून घाम फुटला होता. गेल्या सलग तीन रात्री त्यांना हे एकच स्वप्न पडत होते. रीमा, त्यांची एकुलती एक मुलगी मुंबईला राहत होती. शिकत असताना होस्टेलवर राहायची आणि आता नोकरी लागल्यावर तिला मुंबईच्या उपनगरात ऑफिसकडून फ्लॅट मिळाला होता. नानासाहेबांनी रिटायर झाल्यावर खोपोलीला हा बंगला बांधला होता. नानासाहेब आणि वसुंधराताई खोपोलीला आरामशीर निवृत्त आयुष्य जगत होते. ऑफिसने तिला कारही दिली होती. रीमा महिन्यातून एकदा शनिवार रविवारी आई-बाबांना भेटायला खोपोलीला एक चक्कर टाकायचीच. तशी वसुंधराताईंची इच्छा असायची की प्रत्येक शनिवार रविवार तिने आपल्यासोबत घरी घालवावा परंतु रीमाच्या नोकरीमुळे, कामातील व्यग्रतेमुळे ते शक्य होत नव्हते.

रीमाने ग्रॅज्युएशननंतर जर्नालिझमचा अभ्यासक्रम पूर्ण केला होता. गेले वर्षभर मुंबईतील एका अग्रगण्य टीव्ही चॅनेलच्या दैनंदिन बातम्यांच्या कार्यक्रमासाठी ती काही ठळक बातम्या गोळा करत होती. काही महिन्यांपूर्वी तिच्या बॉसने बढती आणि सोबत एक आगळीवेगळी जबाबदारी तिच्या गळ्यात टाकली होती. त्यानुसार काही 'हटके' बातम्या तिला गोळा करायच्या होत्या. त्यांच्या टीव्ही चॅनेलला अंधश्रद्धा, बुवाबाजी, करणी, मंत्र-तंत्र, भुताटकी अशा थोड्याशा वेगळ्या विषयांवर एक टाइम-स्लॉट टाकायचा होता. रीमाच्या बेधडक स्वभावाची माहिती असलेल्या तिच्या बॉसला रीमाशिवाय दुसरा कोणताही वार्ताहर या कामगिरीसाठी सुचणे केवळ अशक्य होते. रीमानेही आनंदाने ही जबाबदारी स्वीकारली. महिन्याभरात तिने आणि तिच्या चमूने मुंबईतील एक बंगाली बाबा आणि त्यानंतर भानामतीच्या एका प्रकरणाचा छडा लावला होता. अगदी हिरिरीने त्यांनी या प्रकरणांचा पाठपुरावा केला होता. स्वत: रीमाचा या बुवाबाजी, भुतेखेते, देवदेवस्कीसारख्या गोष्टींवर काडीमात्र विश्वास नव्हता. परंतु त्या बंगालीबाबाचे बिंग फुटल्यावर त्याने रीमाला बरेच शिव्याशाप दिले होते आणि याचे चित्रण वसुंधराताईंनी पाहिल्यापासून त्या हवालदिल झाल्या होत्या.

रीमाला फोन करून त्यांनी परोपरीने हे काम न करण्याबाबत सुचवले होते. परंतु ऐकेल तर ती रीमा कसली? तिने निक्षून आईला सांगितले होते की हे काम तिला मनापासून आवडते आणि ती ते करत राहणार. बहुधा त्याचा परिपाक वसुंधराताईंना या स्वप्नांत दिसत होता. सकाळ झाल्यावर आधी रीमाला फोन लावायचा असे ठरवून त्या पुन्हा गादीवर पडल्या.

----

सकाळी आठ वाजता त्यांनी रीमाच्या मोबाईलफोनचा क्रमांक फिरवला. "ए आई! काय गं इतक्या सकाळी फोन करत्येस? जाम घाईत आहे मी. उशीरच झाला होता निघायला," पलीकडून रीमाचा आवाज आला. "काही नाही गं! सहजच फोन केला." वसुंधराताई उद्गारल्या. "हम्म! म्हणजे नक्की काहीतरी खास कारण असणार," आपल्या आईची सवय जाणून रीमा हसत म्हणाली. आईच्या या सहज फोन करण्याची आता तिला सवय झाली होती. कधीतरी चांगले स्थळ आले म्हणून, कधीतरी मुंबईला गडबड उडाली म्हणून तर गेल्या महिन्यापासून स्वीकारलेल्या या नव्या जबाबदारीची काळजी वाटते म्हणून वसुंधराताई बरेचदा वेळीअवेळी 'सहजच' फोन करायच्या.

"हे कारमध्ये मोबाईलवर बोलणे जमत नाही अद्याप मला, लक्ष ड्रायव्हिंगवर राहत नाही पण सांग का फोन केलास ते?" रीमाने आईला सांगितले.
"मला ना गेले काही दिवस एकच स्वप्न पडतंय रीमा आणि त्याने मला अस्वस्थ करून टाकलंय."
"कुठलं स्वप्न?" रीमाने कुतूहलाने विचारले.वसुंधराताईंनी स्वप्नाची इत्थंभूत माहिती रीमाला दिली. रीमाने शांतपणे ती ऐकून घेतली. आपली आई देवाधर्मावर विश्वास ठेवणारी असली तरी अशा फुटकळ स्वप्नांवर विश्वास ठेवणारी नाही हे ती जाणून होती. बहुतेक लागोपाठ पडलेल्या एकाच स्वप्नाने आईला बेचैन केले असेल हे तिला जाणवले.
"हे बघ आई! मन बेचैन असलं ना की अशी स्वप्न पडतात बरेचदा. स्वप्न आणि सत्य यांच्यामध्ये बरेच दरवाजे असतात. मानवी मनाला सत्यातून स्वप्नापर्यंतच्या वाटेवर लागणार्‍या या दरवाजांना अजून उघडणे जमलेले नाही. या बंद दरवाज्यांमागे काय आहे न जाणता उगीच एखाद्या घटनेला अद्भुताचे विशेषण लावणे बरोबर नाही. अंधश्रद्धा या अशाच जन्माला येतात." समजावणीच्या सुरात रीमाने म्हटले.
"पुन्हा बंद दरवाजाचा विषय नको बाई," आपल्या स्वप्नाची आठवण येऊन वसुंधराताई म्हणाल्या,"पण मला सांग हे स्वप्न, सत्याचे दरवाजे वगैरे नवीनच कुठेतरी वाचलेलं दिसतंय."
"हो, हो नवीनच. हल्ली मानसशास्त्रावरील बर्‍याच पुस्तकांचा फडशा पाडत असते त्यातच कोठेतरी मिळालं," रीमा उत्साहाने फसफसून बोलत होती.
"हम्म! रीमा या मानसशास्त्राचं आणि मानसशास्त्रज्ञांचंही काही खरं नसतं बघ. ते सर्व जगाला आपले क्लायंट्स मानतात की काय कोण जाणे," लेक सुखरूप आहे याची खात्री पटल्यावर वसुंधराताई जरा मोकळेपणाने म्हणाल्या.
"अगं आई यापुढे आम्हाला जादूटोणे, मंत्र-तंत्र, काळी जादू, अघोर विधी असे काहीसे करणार्‍या काही व्यक्तींवर एक कार्यक्रम करायचा आहे" रीमा पुन्हा उत्साहाने सांगू लागली.क्षणभरापूर्वी अनुभवलेला मोकळेपणा वसुंधराताईंना पुन्हा दगा देऊन गेला.
"रीमा, कशाला या गोष्टींच्या मागे लागतेस? तू तुझ्या बॉसना सांगून बदली करून घेऊ शकत नाहीस का? हे असलं काहीतरी नसतं लचांड मागे का लावून घेतेस बाई? तो बंगाली बाबा कसं काहीबाही बोलत सुटला होता माहित्ये ना, उगीच कोणाचे शाप नको लागायला मागे. सोड हे सगळं."
रीमाला आईचे बोलणे ऐकून थोडीशी गंमत वाटली पण आईच्या आवाजातली काळजी पाहून तिने हळूच म्हटले,"आई, नको अशी अंधश्रद्धा बाळगू. काहीही होणार नाही. या असल्या भोंदूबाबांचे शाप कुठले आल्येत भोवायला? अशा अंधश्रद्धांच्या भीतीच्या पगड्यातून लोकांची सुटका झालीच पाहिजे. मी, आमचे चॅनेल, माझी टीम जे काम करतो आहोत ना ते समाजाच्या चांगल्यासाठीच आहे. आमचं काहीही वाईट होणार नाही. ऑफिस आलंच माझं, बंद करते आता फोन. तू अजिबात काळजी करू नकोस. निर्धास्त झोपत जा नाहीतर बाबांनाच सांगते तुझ्या स्वप्नांबद्दल."
"नको नको, त्यांना सांगू नकोस. ते उगीच माझी रेवडी उडवतील. चल, काळजी घे आणि येत्या शनिवारी जमल्यास ये गं राहायला, तुला पाहावंस वाटतंय!" असं म्हणून वसुंधराताईंनी फोन बंद केला. लेकीशी बोलल्यावर त्यांना मनापासून बरं वाटलं.

----

 

पुढचा संपूर्ण आठवडा वसुंधराताईंना कोणतेही स्वप्न पडले नाही. रोज रात्री त्यांना शांत झोप लागत होती.

दर शुक्रवारी रात्री १० वाजता रीमाच्या कार्यक्रमाचे प्रसारण होत असे. मनात धाकधूक ठेवूनच त्या टीव्ही सुरू करत परंतु गेले काही आठवडे विशेष घडले नव्हते. आजही रीमाचा कार्यक्रम पाहण्यासाठी त्या आणि नानासाहेब रात्रीची जेवणे झाल्यावर दिवाणखान्यात काहीतरी वाचत बसले होते. रात्री दहाच्या सुमारास त्यांनी टीव्ही सुरू केला. आजचा कार्यक्रम अघोर विधी आणि पूजांबाबत होता. त्यासाठी रीमा आणि तिचा चमू मुंबईला लागून असलेल्या कान्हेरी जवळच्या जंगलात गेले होते. तेथील एका आड गुंफेत अघोर पंथाचे विधी चालतात आणि अमावास्येच्या रात्री काही विशेष पूजा तेथे केल्या जातात असा त्यांना सुगावा लागला होता.कार्यक्रमाला सुरुवात झाली तेव्हा कान्हेरीतील एका पायवाटेवर कॅमेर्‍यासमोर रीमा आपले छोटेखानी भाषण देत होती.

"या जगात कोणीही अश्रद्ध नाही. प्रत्येक माणूस सश्रद्धच असतो. प्रत्येकाच्या श्रद्धा वेगळ्या असतात, त्याची खोली वेगळी असते, आयाम वेगळे असतात. एखादा माणूस देवावर अजिबात श्रद्धा ठेवत नसेल परंतु आपल्या आईवडिलांवर श्रद्धा बाळगून असेल, तर एखादा आपल्या कामावर श्रद्धा बाळगून असेल, गुरुवर, कलेवर, अभ्यासावर. माणसाच्या श्रद्धा आणि श्रद्धास्थाने वेगवेगळी असतात. ज्या श्रद्धांवर आपला विश्वास नाही त्याला आपण अंधश्रद्धेचे नाव देतो. एखादी विद्या, शास्त्र पुरातन आहे, आज तिचे महत्त्व उरले नसेल किंवा कमी झाले असेल म्हणजे ते थोतांड असेलच असे नाही. एक उदाहरण म्हणून सांगायचं झालं तर, एखाद्या प्राण्याला किंबहुना कुत्र्याला माणसाच्या शरीराचा, त्याने वापरलेल्या वस्तूचा, हातरुमाल किंवा चपला यांचा अचूक वास येतो. त्यावरून तो हरवलेली गोष्ट, जागा, माणूस हुडकून काढू शकतो. समजा घ्राणेंद्रिय जागृत करण्याची ही कला किंवा ज्याला सिद्धी असे म्हणू माणसाने अवगत केली तर केवळ एखाद्याच्या हातरुमालाचा, केसांच्या पुंजक्याच्या आणि अशा इतर लहानसहान गोष्टींवरून कदाचित इतरांचे स्वभाववर्णन करता येईल, त्या माणसाबद्दल बरेच काही सांगता येईल. तंत्रसाधनेतून अशा अनेक सिद्धी प्राप्त होतात असे काही तज्ज्ञांचे मत आहे, जे इतर वेळेस भोंदूबाबांकडून चमत्कार, सिद्धी, जादू म्हणून खपवले जाते. हे करणी, नवस, जादूटोणा कुठेतरी याच विचारांशी संलग्न आहेत.

याच पार्श्वभूमीवर आज आम्ही अघोरींना भेट देत आहोत. अघोर म्हणजे रक्त पिणारे, बळी देणारे, मृत व्यक्तीचे मांसभक्षण करणारे असा सर्वसाधारण समज असतो परंतु अघोर म्हणजे ज्याने स्वत:ला आठ प्रकारच्या दुर्गुणांपासून मुक्त केले आहे तो. हे दुर्गुण म्हणजे अपेक्षा, अभिमान, भीती, हाव, घृणा, बीभत्स, शारीरिक सुख आणि दांभिकता. यापासून मुक्ती मिळाली तर जीवाला कोणताही घोर राहत नाही आणि म्हणून यावर विजय मिळवणार्‍याला म्हणतात अघोर आणि साधनेला म्हणतात अघोर विद्या. जो हे साधतो तो शिव म्हणजे पवित्र असतो आणि त्याला अनेक सिद्धी प्राप्त होतात, तांत्रिक विद्येत तो प्रगती करतो.

तरीही आजच्या या युगात अशा शक्तींच्या मागे लागलेल्या व्यक्तींना या साधनेची काहीही माहिती नसते आणि अर्धवट ज्ञानाच्या आधारे ते आपली शक्ती व्यर्थ घालवतात याचे आम्ही आज चित्रण करणार आहोत.”

रीमाचे भाषण ऐकून वसुंधराताईंना शिसारी आली. “अहो, यावेळी तुम्हीच तिला सांगा की ही असली कामं करू नकोस म्हणून. कुठे जाते ही पोरगी रात्रीबेरात्री या आडरानात. हे सर्व पुरे झालं आता.”
“गप गं! तिची आख्खी टीम आहे तिच्याबरोबर. उगीच काळजी करत बसतेस. काही होत नाही. साध्या वेषातले दोन पोलिसही असतात बरोबर म्हणून सांगत होती मागे ती.” नानासाहेब उद्गारले.
“तुमचीच फूस आहे तिला. सोन्यासारखी एकुलती एक मुलगी, तिला काही होऊ नये एवढीच माझी इच्छा,” वसुंधराताईंच्या आवाजात काळजी भरली होती, त्यांनी आपले लक्ष पुन्हा टीव्हीकडे वळवले.

रीमा आणि तिचे सहकारी पूजेच्या ठिकाणी पोहोचले होते. समोरचे दृश्य पाहून वसुंधराताईंना मळमळून आले. जटा वाढवलेले आणि अंगाला भस्माचे पट्टे लावलेले काही साधू धीरगंभीर आवाजात काही मंत्रोच्चार करत होते, आजूबाजूला कोंबड्यांच्या रक्ताचा सडा पडला होता. जमिनीत त्रिशूळ खोचलेले होते, भिंतींवर मशाली पेटवल्या होत्या. जवळच कालीच्या मूर्तीची पूजा सुरू होती. रीमा आणि तिचे सहकारी कार्यक्रमाचे चित्रण करत होते. अचानक कॅमेरा हालल्यासारखा वाटला आणि सोबत काहीजणांचे चढवलेले आवाज.

“यहाँ आना मना है। चले जाव वरना नतीजा अच्छा नहीं होगा।"
“हम ये विधियाँ लोगोंतक पहुँचा रहे हैं। यही हमारा काम है, क्यों नहीं कर सकते?”

आपापसातील बाचाबाची वाढत चालली होती. कॅमेर्‍याशी हिसकाहिसकी सुरू होती. इतक्यात पन्नाशीच्या आसपासचा एक जटाधारी साधू कॅमेर्‍यासमोर येऊन उभा राहिला, त्याच्या घार्‍या डोळ्यात खुनशी भाव होते. त्याने रीमाकडे नजर रोखली आणि थंड आवाजात तो म्हणाला, “लडकी यहाँ से निकल। यहाँ आकर बहुत बडी गलती कर दी। इस साधनाको आप लोगोंने खंडित किया, नतीजा तो भुगतनाही पडेगा।"
“लेकिन यहाँ आना मना है ऐसे तो कहीं नहीं लिखा?” रीमाने त्याची रेवडी उडवण्याचा प्रयत्न केला.
“जुबान नहीं लडाना, ये मेरी आँखे याद रखना, आखीरतक तुम्हारे पीछे आएगी। बहोत वक्त नहीं देंगी। तोड दो इनका सामान।" मागे वळून त्याने इतरांना सूचना दिली आणि तो ताडताड निघून गेला. त्याच्या त्या थंडपणात एक प्रकारचा खुनशीपणा होता. वसुंधराताईंच्या सर्वांगावर शहारे आले.

यानंतर स्टुडियोतून झालेल्या प्रकाराचे वर्णन करण्यात आले परंतु तो ऐकण्याच्या मनस्थितीत वसुंधराताई नव्हत्या. त्यांनी चटकन रीमाला फोन लावला.

“रीमा, बेटा हे काय चाललंय? कुठे आहेस तू? कशी आहेस?”“बरी आहे गं आई,” आईने कार्यक्रम पाहिला असावा हे जाणून रीमा म्हणाली.
“घरात आहे, टीव्हीसमोरच. कार्यक्रम अमावास्येच्या रात्री चित्रित झाला ना! दोन दिवसांपूर्वी. लाइव टेलेकास्ट नाहीये. काळजी करू नकोस.”
“ते काही नाही! तू नीघ आत्ता. असशील तशी इथे ये. हे सगळं आत्ताच्या आत्ता थांबायला हवं,”रडवेल्या होऊन वसुंधराताई म्हणाल्या.
“रात्रीचे साडे दहा वाजायला आले आहेत आई. आता कुठे निघू म्हणतेस. ऑफिसात उद्या कामही आहे. पुढच्या आठवड्यात येते, काळजी नको गं करूस.”
“नाही, ते काही नाही. आत्ताच नीघ, मी नाही धीर धरू शकत उद्या सकाळपर्यंत. खोपोली काही लांब नाही, रात्रीच्यावेळी तासा दिडतासात पोहोचशील. उद्याचा काय भरवसा, तू नवीन कारणे देशील, टाळशील. तुला कधी बघते असं झालंय,” वसुंधराताईंना हुंदका आवरला नाही.
नानासाहेबांनी त्यांच्या हातातून फोन घेतला. “रीमा, तुला शक्य आहे का यायला?” शांतपणे त्यांनी विचारले. "उद्या सकाळीच नीघ. इतक्या रात्री नको. आई जरा जास्तच हळवी झालीये, तिचं ब्लडप्रेशर वाढलंय असं वाटतंय. मी बघतो तिच्याकडे पण उद्या आलीस तर मलाही बरं वाटेल."
"बाबा, आता तुम्हीही? ठीक आहे. मी उद्या घरी येते.”
"पण तुझं काम?"
"आई जरा जास्तच काळजीत दिसत्ये, कसही करून कोणत्याही परिस्थितीत मी येतेच. "रीमाने वचन दिले तसा नानासाहेबांनी फोन ठेवून दिला.

----
रीमा जागेवरून उठली, आईच्या रडण्याने ती पुरी बेचैन झाली होती. आताच जावं का? बारा साडेबारा वाजेपर्यंत पोहोचता येईल. आई बाबांची बर्‍याच दिवसांत भेटही नाही. तिच्या चमूला एक दिवस तिच्या गैरहजेरीत काम पाहणे अशक्य नव्हते. उद्या सकाळी फोनवरून त्यांना कळवता येईल असा विचार करतानाच तिने कपडे बदलले, पर्स उचलली आणि दरवाजा लॉक करून ती गाडीपाशी आली. रात्रपाळीची गस्त घालणारा गुरखा आपल्याकडे नजर रोखून बघतो आहे असे तिला वाटले. तिने नजर उचलून त्याच्याकडे पाहिले. “सलाम मेमशाब!” म्हणून गुरखा निघून गेला. रीमाने स्मितहास्य करून मान झटकली आणि कार सुरू केली.

बिल्डिंगच्या बाहेर गाडी काढली तशी वळणावरचा भिकारी झटकन उठून उभा राहिला. आपल्याकडे तो डोळे फाडून बघतो आहे असे रीमाला वाटले पण नंतर लक्षात आले की बहुधा त्याची जागेवरून उठायची आणि परतायची वेळ झाली असावी. स्वत:शीच हसून तिने गाडी हमरस्त्यावर नेली. मुंबईचे रस्ते साडे १० वाजले तरी तुडुंब भरलेले. सिग्नलला गाडी थांबवली तशी ट्रॅफिक हवालदार आपल्याकडे जळजळीत नजरेने बघतो आहे असे तिला वाटले, नजर फिरवली तशी बाजूच्या गाडीतील चालक टक लावून तिला पाहत होता. 'हे काय चाललंय? मी घाबरले आहे की भास होताहेत?' तिने क्षणभर डोळे मिटले. पाठच्या गाडीचा कर्णकर्कश्श हॉर्न वाजला तसे हिरवा दिवा पडल्याचे तिच्या लक्षात आले.

"भित्यापाठी ब्रह्मराक्षस!” तिने आपल्या मनाला बजावले. गाडी आता हायवेला लागली होती. दिवसाच्या मानाने रहदारी तुरळक होती. बाहेर थोडं वारं सुटलं होतं. चंद्राची कोर ढगांशी लपंडाव खेळत होती. अंधार नेहमीपेक्षा जास्तच गडद असावा की काय कोणास ठाऊक, क्षितिजावर मध्येच एखादी वीज चमकत होती. हळूहळू पावसाचे थेंब काचेवर पडायला सुरुवात झाली. वायपरच्या मंद पार्श्वसंगीतावर रीमा गाडी हाकत होती. 'मागच्या ट्रकचे दिवे जरा जास्तच प्रखर आहेत का?' असा विचार तिच्या मनात आला. “ह्यॅ॒! आज फारच शंका येताहेत मनात बुवा. या मातोश्रींनी स्वत:बरोबर मलाही घोर लावला.”

आता बरेच अंतर कापले होते. रिमझिम पाऊस पडतच होता. मागच्या गाडीच्या प्रखर दिव्यांचा अजूनही तिला त्रास होत होता. मध्येच मागची गाडी फार जवळ आली की काय असा तिला वाटून गेले. चक्ककन प्रकाश तिच्या डोळ्यात गेला आणि क्षणभर तिला गाडीवरील ताबा सुटल्यासारखे वाटले. 'हम्म! किती घाई झालीये याला. ओवरटेक करून जा की, कशाला छळतोय मला!' रीमा स्वत:शीच पुटपुटली आणि त्या मागच्या ट्रकने बाजूने निघून जावे म्हणून तिने गाडी हळू केली, मागचा ट्रक आता फारच जवळ आला होता.

---
रात्रीचे बारा वाजून गेले होते. पाऊस आता जोमाने कोसळत होता. रीमाने गाडी घराकडे जाणार्‍या रस्त्यावर घेतली. तो ट्रकवाला अजूनही तिच्या मागेच होता. तिला थोडेसे विचित्र वाटले. 'हा माझा पाठलाग तर नाही ना करत?' पावसाने आता जोर धरला होता. घरापाशी जाणार्‍या गल्लीत तिने गाडी वळवली तरी तो ट्रक तिला मागेमागेच असल्यासारखा वाटला. तिने घाईघाईत गाडी बंगल्यात घेतली आणि ती उतरून धावतच दारापाशी आली आणि तिने दोन चारवेळा बेल दाबली. आतून काही चाहूल लागली नाही तशी तिने आईच्या नावाने हाका मारायला सुरुवात केली. 'आई! दार उघड. मी आल्येय. लवकर ये. दार उघड प्लीज!!'

दरवाजाशी काहीतरी चाहूल लागली असे वाटून वसुंधराताई उठल्या आणि दरवाजापाशी गेल्या. त्यांचा हात कडीवर गेला पण त्यांनी दरवाजा उघडला नाही, बंद दारावर आपले डोके टेकवले आणि त्या लहान मुलासारख्या ओक्साबोक्शी रडू लागल्या. रीमा बाहेरून जिवाच्या आकांताने आईला हाका मारत होती."मी आल्येय आई! तुम्हाला सांगितलं होतं ना की येईन. दार उघड, मला आत घे प्लीज!"

आतमध्ये नानासाहेब थरथरत्या हाताने अजूनही पोलिसांशी बोलत होते. पंधरा वीस मिनिटांपूर्वी त्यांना फोन आला होता. खोपोलीजवळच रीमाचा अपघात झाला होता. मागून येणार्‍या भरधाव ट्रकने तिच्या कारला धडक दिली. अपघात मोठा होता, रीमाचा जागीच मृत्यू झाला असावा. कारमध्ये रीमाच्या डायरीत घरचा पत्ता सापडला आणि तो वाचून पोलिसांनी लगोलग नानासाहेबांना फोन केला होता.

(समाप्त)
 

Cricket will lose fans when Tendulkar retires: Akram

Akram says Tendulkar is the best batsman in the history of the game.

When Sachin Tendulkar made his Test debut against Pakistan in Karachi in 1989, it was clear to me and a lot of my illustrious teammates that this fellow is destined for great things. The reason for this assessment is simple as even at that young age of 16 years may be, he had shown against us that he had plenty of guts and courage and was hungry to succeed at the top level.
His career over the last 21 years and his 50th Test hundred only confirms the volume of talent Sachin has and his dedication and commitment to Indian cricket. Yet, I really don’t know what this fuss is about Sachin becoming the first man in cricket history to score 50 Test centuries.
Watching him all these years I have no doubt left in my mind he is the best batsman in the history of the game. When Sir Donald Bradman was playing people used to say no one can match his records, when Sunil Gavaskar scored 34 centuries people said no one could break his record. But in the case of Sachin’s feat of 50 Test centuries, I really don’t see anyone breaking that record for a long time.
And the way he is going at 37, he seems likely to soon become the first batsman in history to also score 100 international hundreds… phew that is a record one can only dream about.
For me and Waqar Younis, our biggest regret remains that for 10-long years between 1989 and 1999 there were no bilateral Test matches between Pakistan and India and we never got a chance to bowl against him.
Yes we did play couple of one-day matches on mostly flat pitches against him but the real battle between bat and ball comes in Test matches and that sadly was not available to us although at that time we were ranked as the best opening bowling pair in international cricket.
I will always regret the missed opportunities because I can recall clearly the first time we played against him. It was in 1989 and India was coming to Pakistan and there was a lot of media hype about this teenaged batsman who had set a new world school record with Vinod Kambli.
There was a buzz about this new talent and myself just 22 and Waqar, 23, we were excited about pitting ourselves against this new talent.
In the first Test, he didn’t leave a big impact on us but it was in the match at Sialkot on a lush green wicket that we got a glimpse of what Sachin was really about. I remember the first few balls he faced I bounced him and he got a cut on his chin but he scored 50 odd runs and he batted with lot of guts and we knew “okay this guy has talent”.
Then in a exhibition match in Peshawar he hit Abdul Qadir for five sixes and he had arrived. The new kid on the block had shown he was ready to do battle with the giants.
I have a quiet laugh when I read or hear some people argue that Sachin has not been a true match winner or good finisher for India. To them, I say grow up what more can you expect from the man, a great cricketer and the best role model for not just young cricketers but all sportsmen.
I played a number of times against him and although I saw him get frustrated if things were not going India’s way or he was not playing well but he never lost his cool. I know just how passionate he is about himself doing well and seeing India win. I can still recall how devastated he was in that 1999 Test at Chennai when India lost narrowly to us despite a fabulous hundred from Sachin.
So please don’t talk about his being a selfish or individualistic player, he is not that but on second thoughts all great sportsmen need to be a bit selfish to achieve the impossible and be successful at the top level.
When he started off his career I remember he was a bit of a half cock player and myself and Waqar used to plan to bowl him full length yorkers as soon as he came into bat and then bowl a few bouncers to unsettle him but whether our plan worked or not his wicket was the prized one for us always.
Today Sachin has evolved into one of the most complete batsmen in cricket history and the way he is scoring runs in Test or one-day cricket it speaks volumes of his commitment to India and cricket — he is a very very special batsman in my book.
And it is because of his superb form I rate India as favourites to win the World Cup. As a team also they are playing the best cricket in one-dayers and they have the ideal specialist player for every position. And it is working for them.
So where does Sachin Tendulkar end? Seeing what he has been doing after the age of 35, I just think the Indian Cricket Board and selectors should let him play as long as he wants to. Because I know one thing about Sachin no one will need to tell him when to go… the sort of person he is I have a feeling he will go gracefully when he feels it is time to hang up his boots and when that happens, believe me, cricket is going to lose a lot of fans.

What is Semantic testing

 

What is Semantic testing

Semantic testing is a test technique with as goal to test the relationship between data. The relationship can exist in three different ways:

§  Relationship between input data on 1 screen

§  Relationship between input data on different screens

§  Relationship between input data on data already existing in the system

The outcome of this test technique might reveal that a relationship is missing or that a relationship was incorrectly implemented.

How to create a semantic test?

Identify the relationships to check

Search the test basis for relationships. Test bases containing useful information for this technique are for instance: data model, graphical user interface specifications (screen descriptions), functional requirement specifications.

These are examples of data relationships in a functional requirement specification document for travel booking system:

§  The user cannot check out if his shopping basket is empty

§  If the user orders at least 2 item on the "product overview" screen, he/she can enter a reduction code on the "check out" screen.

§  The delivery date can't be in the past (relationship between delivery date and system date)

§  The user has only access if his/her personal data is known by the system (relationship between sign-in name and information in the database)

Develop the relationships to check

Write down the relationships in a simple structure:

IF A
THEN B
ELSE C

Example:
If the user orders at least 2 item on the "product overview" screen, he/she can enter a reduction code on the "check out" screen. Reduction codes can only be used on Sunday. On other days a message is shown to promote shopping on Sundays.

IF day = Sunday
THEN
IF items ordered >= 2
THEN reduction code field is available
ELSE reduction code field is not available
ELSE Sunday shopping promotion message

Create test cases

Every line where a THEN or an ELSE statement is placed but not IF statement, forms an end-point of a test pathway. For above example, we can find back three pathways:

IF day = Sunday
THEN
IF items ordered >= 2
THEN reduction code field is available (-> pathway 1)
ELSE reduction code field is not available (-> pathway 2)
ELSE Sunday shopping promotion message (-> pathway 3)

For each pathway a test case can be created:

Test case 1: on Sunday order 5 items
Expected result: reduction code is available

Test case 2: on Sunday order 1 item
Expected result: reduction code is not available

Test case 3: on Thursday order 5 items
Expected result: reduction code is not available

Where to apply semantic testing?

Semantic testing is a black-box test technique which is useful at System testing level and Acceptance testing level. An authentication procedure for instance is a typical example requiring semantic testing.

 

 

हरिवंश राय बच्चन कृत मधुशाला

Madhushaalaa by Harivansha Rai Bachchan

॥हरिवंश राय बच्चन कृत मधुशाला॥

मृदु भावों के अंगूरों की आज बना लाया हाला
प्रियतम, अपने ही हाथों से आज पिलाऊँगा प्याला
पहले भोग लगा लूँ तेरा, फ़िर प्रसाद जग पाएगा
सबसे पहले तेरा स्वागत, करती मेरी मधुशाला॥१॥

प्यास तुझे तो, विश्व तपाकर पूणर् निकालूँगा हाला
एक पाँव से साकी बनकर नाचूँगा लेकर प्याला
जीवन की मधुता तो तेरे ऊपर कब का वार चुका
आज निछावर कर दूँगा मैं, तुझपर जग की मधुशाला॥२॥

भावुकता अंगूर लता से खींच कल्पना की हाला
कवि साकी बनकर आया है भरकर कविता का प्याला
कभी न कण- भर ख़ाली होगा लाख पिएँ, दो लाख पिएँ!
पाठकगण हैं पीनेवाले, पुस्तक मेरी मधुशाला॥३॥

मदिरालय जाने को घर से चलता है पीनेवाला
' किस पथ से जाऊँ? ' असमंजस में है वह भोलाभाला
अलग- अलग पथ बतलाते सब, पर मैं यह बतलाता हूँ -
' राह पकड़ तू एक चला चल, पा जाएगा मधुशाला॥४॥

चलने ही चलने में कितना जीवन, हाय, बिता डाला!
' दूर अभी है ' , पर, कहता है हर पथ बतलानेवाला
हिम्मत है न बढ़ूँ आगे, साहस है न फ़िरूँ पीछे
किंकतर्व्यविमूढ़ मुझे कर दूर खड़ी है मधुशाला॥५॥

मुख से तू अविरत कहता जा मधु, मदिरा, मादक हाला
हाथों में अनुभव करता जा एक ललित कल्पित प्याला
ध्यान किए जा मन में सुमधुर सुखकर, सुंदर साकी का
और बढ़ा चल, पथिक, न तुझको दूर लगेगी मधुशाला॥६॥

मदिरा पीने की अभिलाषा ही बन जाए जब हाला
अधरों की आतुरता में ही जब आभासित हो प्याला
बने ध्यान ही करते- करते जब साकी साकार, सखे
रहे न हाला, प्याला साकी, तुझे मिलेगी मधुशाला॥७॥

हाथों में आने से पहले नाज़ दिखाएगा प्याला
अधरों पर आने से पहले अदा दिखाएगी हाला
बहुतेरे इनकार करेगा साकी आने से पहले
पथिक, न घबरा जाना, पहले मान करेगी मधुशाला॥८॥

लाल सुरा की धार लपट सी कह न इसे देना ज्वाला
फ़ेनिल मदिरा है, मत इसको कह देना उर का छाला
ददर् नशा है इस मदिरा का विगतस्मृतियाँ साकी हैं
पीड़ा में आनंद जिसे हो, आये मेरी मधुशाला॥९॥

लालायित अधरों से जिसने, हाय, नहीं चूमी हाला
हषर्- विकंपित कर से जिसने हा, न छुआ मधु का प्याला
हाथ पकड़ लज्जित साकी का पास नहीं जिसने खींचा
व्यर्थ सुखा डाली जीवन की उसने मधुमय मधुशाला॥१०॥

नहीं जानता कौन, मनुज आया बनकर पीनेवाला
कौन अपरिचित उस साकी से जिसने दूध पिला पाला
जीवन पाकर मानव पीकर मस्त रहे, इस कारण ही
जग में आकर सवसे पहले पाई उसने मधुशाला॥११॥

सूयर् बने मधु का विक्रेता, सिंधु बने घट, जल, हाला
बादल बन- बन आए साकी, भूमि बने मधु का प्याला
झड़ी लगाकर बरसे मदिरा रिमझिम, रिमझिम, रिमझिम कर
बेलि, विटप, तृण बन मैं पीऊँ, वर्षा ऋतु हो मधुशाला॥१२॥

अधरों पर हो कोई भी रस जिह्वा पर लगती हाला
भाजन हो कोई हाथों में लगता रक्खा है प्याला
हर सूरत साकी की सूरत में परिवतिर्त हो जाती
आँखों के आगे हो कुछ भी, आँखों में है मधुशाला॥१३॥

साकी बन आती है प्रातः जब अरुणा ऊषा बाला
तारक- मणि- मंडित चादर दे मोल धरा लेती हाला
अगणित कर- किरणों से जिसको पी, खग पागल हो गाते
प्रति प्रभात में पूणर् प्रकृति में मुखरित होती मधुशाला॥१४॥

साकी बन मुरली आई साथ लिए कर में प्याला
जिनमें वह छलकाती लाई अधर- सुधा- रस की हाला
योगिराज कर संगत उसकी नटवर नागर कहलाए
देखो कैसें- कैसों को है नाच नचाती मधुशाला॥१५॥

वादक बन मधु का विक्रेता लाया सुर- सुमधुर- हाला
रागिनियाँ बन साकी आई भरकर तारों का प्याला
विक्रेता के संकेतों पर दौड़ लयों, आलापों में
पान कराती श्रोतागण को, झंकृत वीणा मधुशाला॥१६॥

चित्रकार बन साकी आता लेकर तूली का प्याला
जिसमें भरकर पान कराता वह बहु रस- रंगी हाला
मन के चित्र जिसे पी- पीकर रंग- बिरंग हो जाते
चित्रपटी पर नाच रही है एक मनोहर मधुशाला॥१७॥

हिम श्रेणी अंगूर लता- सी फ़ैली, हिम जल है हाला
चंचल नदियाँ साकी बनकर, भरकर लहरों का प्याला
कोमल कूर- करों में अपने छलकाती निशिदिन चलतीं
पीकर खेत खड़े लहराते, भारत पावन मधुशाला॥१८॥

आज मिला अवसर, तब फ़िर क्यों मैं न छकूँ जी- भर हाला
आज मिला मौका, तब फ़िर क्यों ढाल न लूँ जी- भर प्याला
छेड़छाड़ अपने साकी से आज न क्यों जी- भर कर लूँ
एक बार ही तो मिलनी है जीवन की यह मधुशाला॥१९॥

दो दिन ही मधु मुझे पिलाकर ऊब उठी साकीबाला
भरकर अब खिसका देती है वह मेरे आगे प्याला
नाज़, अदा, अंदाजों से अब, हाय पिलाना दूर हुआ
अब तो कर देती है केवल फ़ज़र् - अदाई मधुशाला॥२०॥

छोटे- से जीवन में कितना प्यार करूँ, पी लूँ हाला
आने के ही साथ जगत में कहलाया ' जानेवाला'
स्वागत के ही साथ विदा की होती देखी तैयारी
बंद लगी होने खुलते ही मेरी जीवन- मधुशाला॥२१॥

क्या पीना, निद्वर्न्द्व न जब तक ढाला प्यालों पर प्याला
क्या जीना, निरिंचत न जब तक साथ रहे साकीबाला
खोने का भय, हाय, लगा है पाने के सुख के पीछे
मिलने का आनंद न देती मिलकर के भी मधुशाला॥२२॥

मुझे पिलाने को लाए हो इतनी थोड़ी- सी हाला!
मुझे दिखाने को लाए हो एक यही छिछला प्याला!
इतनी पी जीने से अच्छा सागर की ले प्यास मरूँ
सिंधु- तृषा दी किसने रचकर बिंदु- बराबर मधुशाला॥२३॥

क्षीण, क्षुद्र, क्षणभंगुर, दुबर्ल मानव मिट्टी का प्याला
भरी हुई है जिसके अंदर कटु- मधु जीवन की हाला
मृत्यु बनी है निदर्य साकी अपने शत- शत कर फ़ैला
काल प्रबल है पीनेवाला, संसृति है यह मधुशाला॥२४॥

यम आयेगा साकी बनकर साथ लिए काली हाला
पी न होश में फ़िर आएगा सुरा- विसुध यह मतवाला
यह अंतिम बेहोशी, अंतिम साकी, अंतिम प्याला है
पथिक, प्यार से पीना इसको फ़िर न मिलेगी मधुशाला॥२५॥

शांत सकी हो अब तक, साकी, पीकर किस उर की ज्वाला
' और, और' की रटन लगाता जाता हर पीनेवाला
कितनी इच्छाएँ हर जानेवाला छोड़ यहाँ जाता!
कितने अरमानों की बनकर कब्र खड़ी है मधुशाला॥२६॥

जो हाला मैं चाह रहा था, वह न मिली मुझको हाला
जो प्याला मैं माँग रहा था, वह न मिला मुझको प्याला
जिस साकी के पीछे मैं था दीवाना, न मिला साकी
जिसके पीछे था मैं पागल, हा न मिली वह मधुशाला!॥२७॥

देख रहा हूँ अपने आगे कब से माणिक- सी हाला
देख रहा हूँ अपने आगे कब से कंचन का प्याला
' बस अब पाया! ' - कह- कह कब से दौड़ रहा इसके पीछे
किंतु रही है दूर क्षितिज- सी मुझसे मेरी मधुशाला॥२८॥

हाथों में आने- आने में, हाय, फ़िसल जाता प्याला
अधरों पर आने- आने में हाय, ढलक जाती हाला
दुनियावालो, आकर मेरी किस्मत की ख़ूबी देखो
रह- रह जाती है बस मुझको मिलते- मिलते मधुशाला॥२९॥

प्राप्य नही है तो, हो जाती लुप्त नहीं फ़िर क्यों हाला
प्राप्य नही है तो, हो जाता लुप्त नहीं फ़िर क्यों प्याला
दूर न इतनी हिम्मत हारूँ, पास न इतनी पा जाऊँ
व्यर्थ मुझे दौड़ाती मरु में मृगजल बनकर मधुशाला॥३०॥

मदिरालय में कब से बैठा, पी न सका अब तक हाला
यत्न सहित भरता हूँ, कोई किंतु उलट देता प्याला
मानव- बल के आगे निबर्ल भाग्य, सुना विद्यालय में
' भाग्य प्रबल, मानव निर्बल' का पाठ पढ़ाती मधुशाला॥३१॥

उस प्याले से प्यार मुझे जो दूर हथेली से प्याला
उस हाला से चाव मुझे जो दूर अधर से है हाला
प्यार नहीं पा जाने में है, पाने के अरमानों में!
पा जाता तब, हाय, न इतनी प्यारी लगती मधुशाला॥३२॥

मद, मदिरा, मधु, हाला सुन- सुन कर ही जब हूँ मतवाला
क्या गति होगी अधरों के जब नीचे आएगा प्याला
साकी, मेरे पास न आना मैं पागल हो जाऊँगा
प्यासा ही मैं मस्त, मुबारक हो तुमको ही मधुशाला॥३३॥

क्या मुझको आवश्यकता है साकी से माँगूँ हाला
क्या मुझको आवश्यकता है साकी से चाहूँ प्याला
पीकर मदिरा मस्त हुआ तो प्यार किया क्या मदिरा से!
मैं तो पागल हो उठता हूँ सुन लेता यदि मधुशाला॥३४॥

एक समय संतुष्ट बहुत था पा मैं थोड़ी- सी हाला
भोला- सा था मेरा साकी, छोटा- सा मेरा प्याला
छोटे- से इस जग की मेरे स्वगर् बलाएँ लेता था
विस्तृत जग में, हाय, गई खो मेरी नन्ही मधुशाला!॥३५॥

मैं मदिरालय के अंदर हूँ, मेरे हाथों में प्याला
प्याले में मदिरालय बिंबित करनेवाली है हाला
इस उधेड़- बुन में ही मेरा सारा जीवन बीत गया -
मैं मधुशाला के अंदर या मेरे अंदर मधुशाला!॥३६॥

किसे नहीं पीने से नाता, किसे नहीं भाता प्याला
इस जगती के मदिरालय में तरह- तरह की है हाला
अपनी- अपनी इच्छा के अनुसार सभी पी मदमाते
एक सभी का मादक साकी, एक सभी की मधुशाला॥३७॥

वह हाला, कर शांत सके जो मेरे अंतर की ज्वाला
जिसमें मैं बिंबित- प्रतिबिंबित प्रतिपल, वह मेरा प्याला
मधुशाला वह नहीं जहाँ पर मदिरा बेची जाती है
भेंट जहाँ मस्ती की मिलती मेरी तो वह मधुशाला॥३८॥

मतवालापन हाला से ले मैंने तज दी है हाला
पागलपन लेकर प्याले से, मैंने त्याग दिया प्याला
साकी से मिल, साकी में मिल अपनापन मैं भूल गया
मिल मधुशाला की मधुता में भूल गया मैं मधुशाला॥३९॥

कहाँ गया वह स्वगिर्क साकी, कहाँ गयी सुरभित हाला
कहाँ गया स्वपनिल मदिरालय, कहाँ गया स्वणिर्म प्याला!
पीनेवालों ने मदिरा का मूल्य, हाय, कब पहचाना?
फ़ूट चुका जब मधु का प्याला, टूट चुकी जब मधुशाला॥४०॥

अपने युग में सबको अनुपम ज्ञात हुई अपनी हाला
अपने युग में सबको अद्भुत ज्ञात हुआ अपना प्याला
फ़िर भी वृद्धों से जब पूछा एक यही उत्तर पाया -
अब न रहे वे पीनेवाले, अब न रही वह मधुशाला!॥४१॥

कितने ममर् जता जानी है बार- बार आकर हाला
कितने भेद बता जाता है बार- बार आकर प्याला
कितने अथोर् को संकेतों से बतला जाता साकी
फ़िर भी पीनेवालों को है एक पहेली मधुशाला॥४२॥

जितनी दिल की गहराई हो उतना गहरा है प्याला
जितनी मन की मादकता हो उतनी मादक है हाला
जितनी उर की भावुकता हो उतना सुन्दर साकी है
जितना ही जो रसिक, उसे है उतनी रसमय मधुशाला॥४३॥

मेरी हाला में सबने पाई अपनी- अपनी हाला
मेरे प्याले में सबने पाया अपना- अपना प्याला
मेरे साकी में सबने अपना प्यारा साकी देखा
जिसकी जैसी रूचि थी उसने वैसी देखी मधुशाला॥४४॥

यह मदिरालय के आँसू हैं, नहीं- नहीं मादक हाला
यह मदिरालय की आँखें हैं, नहीं- नहीं मधु का प्याला
किसी समय की सुखदस्मृति है साकी बनकर नाच रही
नहीं- नहीं कवि का हृदयांगण, यह विरहाकुल मधुशाला॥४५॥

कुचल हसरतें कितनी अपनी, हाय, बना पाया हाला
कितने अरमानों को करके ख़ाक बना पाया प्याला!
पी पीनेवाले चल देंगे, हाय, न कोई जानेगा
कितने मन के महल ढहे तब खड़ी हुई यह मधुशाला!॥४६॥

विश्व तुम्हारे विषमय जीवन में ला पाएगी हाला
यदि थोड़ी- सी भी यह मेरी मदमाती साकीबाला
शून्य तुम्हारी घड़ियाँ कुछ भी यदि यह गुंजित कर पाई
जन्म सफ़ल समझेगी जग में अपना मेरी मधुशाला॥४७॥

बड़े- बड़े नाज़ों से मैंने पाली है साकीबाला
कलित कल्पना का ही इसने सदा उठाया है प्याला
मान- दुलारों से ही रखना इस मेरी सुकुमारी को
विश्व, तुम्हारे हाथों में अब सौंप रहा हूँ मधुशाला॥४८॥

रन लोला रन (Run Lola Run, German Movie).

चित्रपटाची सुरुवात होते एक फ़ोन कॉल ने, लोलाचा मित्र मनी एका गुंडा कड़े कामाला आहे, आणि त्याच्याकडून एक लाख मार्क्स असलेली पिशवी हरवते, मनी जेव्हा लोकल ट्रेन मधून उतरतो तेव्हा ती त्याला एका भिकाऱ्याजवळ दिसते,पण ट्रेन सुटलेली असते आणि मनी त्याला पकडू शकत नाही
या दरम्यान लोला एका दुकानातून सामान घेत असताना तिची मोपेड चोरी होते. फ़ोन चालू असताना या घटना फ्लाश्बैक मधे दिसत राहतात. पुढच्या वीस मिनिटांत जर ती गुंडाला दिली नाही, तर तो आपला खून करेल, असा मनी लोलाला सांगतो आणि हातातला रिसिव्हर क्रेडलवर आपटून मनीला मदत करायला लोला धावत सुटते!

चित्रपटाचा गाभा या २० मिनिट मधे आहे, प्रत्येक वेळी एक नविन शक्यता, जसा की पाटी पुसून परत नव्याने सुरुवात. प्रत्येक २० मिनिटाच्या run मधे लोला ज्या ज्या लोकाना भेटते, किंवा screen वर जे लोक सातत्याने येत राहतात त्यांच्या आयुष्याबद्दल दिग्दर्शकाने फल्श्बैक मधे घेतलेला आढावा, in form of snapshots, बदलत राहतो.

शक्यता १:

फ़ोन क्रेडल वर आपटून लोला धावत सुटते, घरातून निघाल्यावर स्टेप्स वर शेजार्याचा कुत्रा तिच्यावर धावून येतो, ज्याने लोला अजुन जोरात धावायला लागते.लोला वडिलांकडे जाते, पैसे मागते. ते "नाही' म्हणतात. "तू माझी खरी मुलगी नाहीस आणि मी आता तुम्हाला सोडून दुसरं लग्न करणार आहे,' असं तिला ऐकवून हाकलतात. लोला पळत मनी आहे तिथं जाते.

दोघं मिळून तिथलंच एक स्टोअर लुटतात. पैशाची पिशवी घेऊन बाहेर येतात, पोलिसांच्या हातून सुटलेली गोळी लोलाला लागते, ती कोसळते. तिला मनीबरोबरचा संवाद आठवतो, "तुझं माझ्यावर खरंच प्रेम आहे का' या प्रश्‍नातून प्रश्‍न-उत्तरं सुरू होतात; ती संपत नाहीत. रस्त्यावर पडलेल्या लोलाचा क्‍लोजअप दिसतो - मनीच्या हातून सुटलेली पैशांची पिशवी खाली पडताना दिसते - लोला किंचाळते "स्टॉप!' - खाली पडणारी पिशवी आणि खाली पडणारा टेलिफोन रिसिव्हर यांचे इंटरकट्‌स दिसतात- फोन आपटतो- लोला पळू लागते- एक शक्‍यता संपते!

शक्यता २:

फोन आपटून पुन्हा लोला पळतेय, शेजारचा कुत्रा तिच्यावर हल्ला करतो, लंगड़ात बापाच्या ऑफिस मधे पहिल्या भागापेक्षा उशिराने पोचते, ज्या बाईसाठी लोलाचा बाप सोडून जाणार होता ती बाई लोलाच्या बापाला फसवते, लोला चौकीदाराच्या कमरेचं पिस्तूल वापरून जबरदस्तीनं पैसे घेते; बैंक लुटते, पैसे पिशवीत भरते, बाहेर येते. तोपर्यंत पोलिसांनी ऑफिसला वेढा घातलाय. दारावर बंदुका रोखल्याहेत. लोला घाबरते, पण तेवढ्यात एक ऑफिसर तिला बाजूला करतो आणि सगळे पुन्हा दारावर बंदुका रोखून उभे राहतात! दरोडेखोर म्हणून लोलाची शक्‍यता कुणीच विचारात घेत नाही! लोला पळते, मनीपाशी पोचते; पण रस्ता क्रॉस करणाऱ्या मनीला एक ऍम्ब्युलन्स धडक मारते. लोलाच्या हातून पैशाची पिशवी खाली पडते. आता मनीला लोलाबरोबरचा संवाद आठवतो. नव्या शक्‍यतांचं काहूर माजतं- हेही त्याला नकोय. तो "नाही' म्हणून ओरडतो - पुन्हा खाली पडणारी पैशाची पिशवी- खाली पडणारा टेलिफोन रिसिव्हर - दुसरी शक्‍यता संपते. फोन क्रेडलवर आपटतो आणि लोला धावू लागते!

शक्यता ३:

रस्त्यावर धावणाऱ्या लोलाकडे बघणाऱ्या आणि यापूर्वीच्या दोन्ही शक्‍यतांमध्ये अपघात झालेल्या माणसाशी या वेळी लोला बोलते, त्यामुळे अपघात होत नाही. परिणामी तो गाडी घेऊन निघून जातो. लोलाच्या वडिलांचा तो मित्र आहे. लोला त्याच्या ऑफिसमध्ये पोचायच्या आत तो पोचतो आणि त्यांना घेऊन बाहेर पडतो. त्यांची लोलाशी भेट होत नाही. लोला आता कॅसिनोत जाते. मनीचा जीव वाचवायला वीस मिनिटं तिच्याकडे असतात. ती आपल्याजवळचे २० मार्क्स आणि काही चिल्लर जुगारत लावते, २० या आकाड्यावर दोनदा जुगार लावून तिच्याकडे आता १ लाख मार्क्स पेक्षा जास्त पैसे जमा होतात, इकडे मनी ला तोच भिकारी आणि त्याची १ लाख मार्क्स असलेली पिशवी दिसते, मनी त्या भिकार्याकडून पिस्तूल च्या बदल्यात पैसे परत घेतो, लोला पैसे घेउन धावते, मनीपाशी पोचते, पण मनी कुठेच दिसत नाही, मनी एका कार मधून उतरताना दिसतो, त्याने पैसे बॉसला परत केलेले असतात. मनी आणि लोला चालू लागतात, मनी लोला ला विचारतो 'बैग मधे काय आहे?', लोला कैमरामधे बघून सूचक हसते आणि तिसरी शक्‍यता संपते!

वीस-वीस मिनिटांच्या या तीन शक्‍यता दिग्दर्शक आपल्याला दाखवतो. अगदी बारकाईनं प्रत्येक गोष्टीविषयी लिहायचं तर कदाचित वीसपेक्षा जास्त पानं लागतील! लोला धावतांना ज्यांना धडकते त्यांच्याही भविष्यातल्या शक्‍यता दिग्दर्शक स्नॅपशॉट्‌सच्या माध्यमातून दाखवतो. तिन्ही वेळा लोला त्यांनाच धडकते आणि प्रत्येकदा वेगवेगळ्या शक्‍यता दिसतात. त्या एकमेकांपेक्षा अगदी टोकाच्या वेगळ्याही असू शकतात. पहिल्या शक्‍यतेत डिपार्टमेंटल स्टोअर्स लुटणाऱ्या लोलाला पिस्तुलाच्या सेफ्टी लॉकबद्दल मनी सांगतो; मात्र दुसऱ्या शक्‍यतेत बापाला लुटणाऱ्या लोलाला त्याची माहिती असते! वडिलांचं सेक्रेटरीशी असलेलं अफेअरही तीन वेगवेगळ्या शक्‍यतांवर संपतं!

या सगळ्यांमध्ये एकच गोष्ट सारखी आहे, ती म्हणजे लोलाचं पळणं. प्रत्येक शक्‍यतेसाठी जीवाच्या आकांतानं पळणारी लोला एवढंच काय ते सत्य. उरलेल्या सर्व शक्‍यता बदलत्या, चांगल्या, वाईट. पुन्हापुन्हा दिसणारी तीच ती माणसं. पण दर वेळी त्यांचा बदललेला ऍटिट्यूड. हे की ते, चांगलं की वाईट, खरं की खोटं या सगळ्या आपल्या आजूबाजूच्या शक्‍यता तेवढ्या बदलतात आणि त्यांच्यामागे आपण त्या लोलासारखे फक्त पळत असतो.एकाच प्रश्नाच्या हजारो शक्य उत्तरामागे .

प्रत्येकाने एकदातरी बघावाच असा हा चित्रपट. :)

धन्यवाद,
निखिल. :)